Oorzaken van slecht slapen, voor een betere nachtrust.

Slapen. De een slaapt het liefst de klok rond en de ander heeft aan vijf uur slaap genoeg. Wist je dat goed slapen belangrijk is voor je gezondheid? En dat je door goede nachtrust een gelukkiger mens bent? Soms kunnen er periodes zijn waarin je moeite hebt om in slaap te komen, of misschien heb je er al langere tijd last van. Maar wat zijn eigenlijk de oorzaken van slecht slapen?

Slaap is belangrijk voor je (mentale) gezondheid. Je lichaam en geest hebben de slaap nodig om te ontspannen en te herstellen.

Je weet wanneer je goed geslapen heb als je;

• Uitgerust wakker ben geworden
• Je niet vermoeid bent gedurende de dag
• Je niet de behoefte voelt om een dutje te doen gedurende de dag
• Je gedurende de hele dag energie hebt en fit voelt

Wat zijn nou de oorzaken van slecht slapen?

Hier kan je lezen hoe je goed kunt slapen en waarom goed slapen zo belangrijk is. Maar wat veroorzaakt eigenlijk dat we (soms) slecht slapen? Wat zijn de oorzaken van slecht slapen? Hoe komt het dat je te lang wakker blijft of juist met weinig energie opstaat in de ochtend?

Wanneer je in de ochtend uitgerust wakker wordt heb je een goede nachtrust gehad. Helaas is dit niet voor iedereen vanzelfsprekend en zijn er veel mensen die er moeite mee hebben om ’s nachts in slaapt te vallen of te vaak wakker worden tijdens de nacht.

Belangrijk is om te achterhalen wat het veroorzaakt dat je slecht slaapt. Slecht slapen kan meerdere oorzaken hebben.

Slapeloosheid

Als slapeloosheid langer dan een paar nachten duurt, kan de aandoening chronisch worden en kan het slaaptekort een slechte uitwerking hebben om je (mentale)gezondheid. Slapeloosheid verstoort het natuurlijke slaapritme, dat moeilijk te herstellen is.

Soms vererger je onbedoeld de situatie door overdag te gaan even te gaan slapen, of juist vroeg naar bed te gaan, de verleiding is groot als je erg moe bent. Maar het gevolg hiervan is dat het probleem zich s’ nachts gaat voordoen. Je zal dan s’ nachts wakker liggen en niet of moeilijker weer in slaap komen. Sommigen proberen ondanks het gebrek aan slaap te blijven functioneren, wat ernstige lichamelijke en psychische problemen kan opleveren.

Wanneer je slecht slaapt ben je hierdoor overdag moe, prikkelbaar en je hebt geen energie. Ook kan je je minder goed concentreren.

Slapeloosheid uit zich in:

• lang wakker liggen
• slecht in slaap komen
• vaak of juist te vroeg wakker worden.

Lees ook: goed slapen is belangrijk

Bij de meeste mensen die last hebben van slapeloosheid, is dit vaak kortdurend en kan het gerelateerd zijn aan tijdelijke stress.

Wanneer je voor een langere periode slecht slaapt, wordt het tijd hier is aan te doen. Wat je kunt doen om beter te slapen, lees je hier.

Stress en psychische problemen

Je kunt stress hebben van bijvoorbeeld je werk, problemen in je relatie, financiële problemen.

Psychische problemen kunnen ook een oorzaak zijn van slecht slapen. Een depressie, burn-out of een angststoornis kunnen een oorzaak zijn.

Lichamelijke oorzaken

Er kunnen ook lichamelijke oorzaken zijn die er voor zorgen dat je slecht slaapt

Slaapapneu, hierdoor stop je meerdere malen per nacht, langer dan 10 seconden, met ademhalen. Je slaapt hierdoor de nacht aan een stuk door, doordat je elke keer heel even wakker wordt. Andere lichamelijke oorzaken kunnen zijn; een schildklier die te snel werkt, rustelozebenensyndroom of een verstoorde biologische klok. Bij het laatste, zoals bij ploegendienst of een jetleg, weet je lichaam niet meer wanneer het tijd is om te gaan slapen. Je bent moe wanneer je moet werken en klaarwakker als je moet gaan slapen.

Bepaalde gewoontes

Sommige gewoontes veroorzaken slaapproblemen of zorgen er juist voor dat je deze in stand houdt.

• Overdag een dutje doen
• Juist te voeg naar bed gaan of te laat opstaan
• Veel koffie, thee, ice-tea, cola of energiedranken drinken overdag. Ook door alcohol drinken kan je slechter slapen
• Roken
• Voor het slapen gaan naar beeldschermen kijken (tv, tablet, telefoon). Door het licht van een beeldscherm kom je moeilijker in slaap
• Bepaalde medicijnen
• Geen vast dag-nacht ritme hebben, zoals bij ploegendiensten
• Te druk bezig zijn voor je gaat slapen

Achterhaal de oorzaken van slecht slapen

Door een slaapdagboek bij te houden, krijg je zicht op je slaappatroon. De oorzaak van slecht slapen wordt duidelijk(er) wanneer je dit precies bijhoud in een slaapdagboek. Zo kan je goed achterhalen wat precies de oorzaak van slecht slapen is voor jou, en hier gericht actie op ondernemen. Schrijf in het slaapdagboek op:

• Wanneer je gaat slapen
• Hoe lang het duurt om in slaap te komen
• Hoe vaak je wakker wordt
• Hoe lang je wakker ligt
• Wanneer je op staat
• Of je fit wakker wordt of niet.

Hoeveel slaap heb je nodig?

Hoeveel slaap iemand nodig heeft, verschilt per persoon. Het hangt dan ook van een aantal dingen af hoeveel slaap je precies nodig hebt, namelijk leeftijd en gezondheid spelen een rol hierin. Of hoe druk je bent geweest gedurende de dag, of je veel piekert. En soms kan het ook genetisch bepaald zijn dat je gewoon niet veel slaap nodig hebt.

Een volwassen persoon heeft 7 uur slaap per nacht nodig. Maar, zoals eerder gezegd, heeft de een dus meer slaap nodig dan de ander. Hieronder zie je een overzicht van hoeveel slaap je gemiddeld nodig hebt per leeftijd:

Leeftijd	aanbevolen slaapduur (uren)
1 tot 2	11 – 14
3 tot 5	10 – 13
6 tot 13	9 – 11
14 tot 17	8 – 10
18 tot 65	7 – 9
65+	7 – 8

Gemiddeld slapen we een derde deel van ons leven. Gemiddeld zou 8 uur slaap nodig zijn om optimaal te kunnen functioneren. Al merk je aan jezelf wel hoeveel slaap je minimaal nodig hebt of wanneer je slaap te kort hebt.

Kan je gemiste slaap inhalen?

We denken het vaak wel eens nadat je een avond laat naar bed bent gegaan: dan ga ik morgen wel lekker op tijd me bed in. Kan je dan je gemiste slaap weer inhalen door een keer op tijd naar bed te gaan? Wanneer je op een later moment slaap wilt inhalen, wordt er slechts een derde tot de helft van de verloren slaap hersteld. Je kan dus niet al je verloren slaap op een later moment weer inhalen. Heb jij je slaap hard nodig, zorg dan dat je een vast slaapritme hebt en je hier ook aan houd.

Tips

• Drink een paar uur voor je gaat slapen geen koffie, cola, thee, energiedranken of ice-thea. De cafeine die in deze dranken zit heeft vaak zeven uur (!) nodig om uit je lichaam te verdwijnen
• Eet geen chocolade voordat je gaat slapen, ook hier zit cafeïne in (helaas)
• Zet op tijd de schermen uit. Computers, telefoons en tablets
• Neem een warm bad voor je gaat slapen
• Beweeg overdag voldoende
• Zorg dat het niet te warm is in de slaapkamer. De ideale slaap temperatuur is tussen de 17 en 21 graden.
• Koop een goed ondersteunend kussen. Hierdoor krijg je geen stijve nek of rugklachten en kan je comfortabel slapen.